Τα ορθοδοντικά προβλήματα είναι δυνατόν να οφείλονται σε κληρονομικούς ή σε περιβαλλοντικούς παράγοντες ή σε συνδυασμό των παραπάνω. Το μέγεθος δοντιών και γνάθων καθώς και οι σχέσεις μεταξύ τους είναι χαρακτηριστικά, που κληρονομούνται από τους γονείς προς τα παιδιά.
Ως κληρονομικός παράγων μπορεί να θεωρηθεί η περίπτωση κατά την οποία το παιδί έχει κληρονομήσει μεγάλα δόντια από τον πατέρα και μικρές γνάθους από την μητέρα, με αποτέλεσμα τα δόντια να μη χωράνε και να εμφανίζουν έντονο συνωστισμό.
Ως περιβαλλοντικοί παράγοντες χαρακτηρίζονται διάφορες μη φυσιολογικές συνήθειες, όπως η στοματική αναπνοή, ο θηλασμός του δακτύλου ή της γλώσσας, το δάγκωμα των νυχιών ή ξένων αντικειμένων (μολύβια), με αποτέλεσμα τα δόντια να μεταναστεύουν και να διαταράσσεται η αρμονική σχέση γνάθων με άμεση επίπτωση στην αισθητική του προσώπου.
Άλλη κατάσταση, η οποία συχνά προκαλεί ορθοδοντικά προβλήματα είναι
η πρόωρη απώλεια παιδικών δοντιών από τερηδόνα. Αυτό συμβαίνει, διότι, λόγω της μετακίνησης των παρακειμένων δοντιών χάνεται ο χώρος, που τα παιδικά δόντια πρέπει να διατηρήσουν μέχρι την ανατολή των μόνιμων δοντιών. Έτσι όταν έρθει ο καιρός να ανατείλουν τα μόνιμα, δεν υπάρχει αρκετός χώρος, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί συνωστισμός ή άλλα συναφή προβλήματα.